Samen met andere pioniers uit de eventindustrie bekijkt Zwarte Cross naar hun plastic recyclingproces. Maar dat is niet het enige wat de organisatie doet om te verduurzamen. Marcus ten Zijthoff van Zwarte Cross en Mañana Mañana vertelt ons er alles over.

Marcus, kun je ons uitleggen hoe het huidige recyclingproces van Zwarte Cross eruit ziet?

Voorheen kenden we op het publieksgebied slechts één afvalstroom: restafval. Dat betekent dat al onze PET-flessen en drinkbekers in de verbrandingsoven eindigden. We houden de ontwikkelingen rondom single use plastics in de gaten en zien dat de regelgeving hiervoor in de maak is.

Als organisatie willen we vooruitlopen op deze ontwikkeling, door te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn, welke van die mogelijkheden goed passen bij de schaal van ons festival en inventariseren welke problemen we tijdens zo’n proces tegenkomen. Dit onderzoek heeft geresulteerd in een grootschalige pilot, waarin we voor Mañana Mañana 57% van onze bekers en flessen van het festivalterrein hebben gerecycled. Voor Zwarte Cross was dat 18%.

We hebben ervoor gezorgd dat er nog maar één soort plastic gebruikt werd: rPET (gerecycled PET). Zo hebben we een monostroom gecreëerd die bestaat uit rPET-bekers en PET-flessen. Door geen logo’s op de bekers te drukken voldeden we aan de vereisten om de bekers en flessen te kunnen hergebruiken voor voedselveilige toepassingen. Dit betekent dat de beker van 2019 in theorie weer de beker van 2020 kan worden. Door de inzet van een on-site nascheidingsmachine, een soort lopende band, en een enthousiast team van vrijwilligers hebben we een groot gedeelte van het afval na weten te scheiden. Dat maakte het mogelijk om het plastic ook daadwerkelijk te recyclen.

Met deze aanpak streven we naar circulair gebruik van grondstoffen en willen we laten zien dat een recyclebare beker een goed alternatief kan zijn voor de herbruikbare beker op evenementen van onze schaal. Naast veranderende regelgeving zijn er nog andere beweegreden om te verduurzamen. De wereld is veranderd (misschien ook omdat de gemiddelde leeftijd van het publiek dat naar de Feestfabriek komt, is gestegen ?) waardoor ook wij bewuster bezig zijn met de impact van onze festivals op de planeet. We zijn echter een festivalorganisatie; de kern van ons bestaan is het organiseren van feest inclusief kampvuren, vuurwerkshows, crossen, stunts en ga zo maar door. Het is geen volledig duurzame aangelegenheid, maar dat wil niet zeggen dat we helemaal niets kunnen en moeten doen.

We beperken ons dan ook niet alleen tot het recyclen van bekers en flessen. Afgelopen jaar hebben we een fikse berg karton bespaard door afscheid te nemen van de gratis draagtray. In samenwerking met Plastic Fantastic hebben we plastic afval op de camping een nieuw leven gegeven. Het douchewater werd ingezet als spoelwater voor de wc’s, we hebben zonne-energie en waterstofaggregaten ingezet ter vervanging van dieselaggregaten, maar we hebben ook sociale thema’s opgezet, zoals de plaatsing van ons mindervaliden hotel MIVA Las Vegas, speciaal ingericht voor mensen met een extreme lichamelijke beperking.

Al deze thema’s vallen onder de overkoepelende campagne Alles Komt Goed, waarin we praten over wat wij onze ‘logische voetafdruk’ noemen.

Welk advies zou je andere organisatoren willen geven?
Het is een intensief project waar je wel een beetje lol in moet hebben. Het is wel belangrijk dat de gehele organisatie het belang van verduurzamen inziet en ondersteunt, want het kost niet alleen tijd en energie, het kost momenteel meer geld dan dat het opbrengt. Anderzijds; hoe beter je plan werkt, hoe meer je eruit kan halen.

Wij hebben op beide evenementen een kostenreductie op onze stortkosten weten te realiseren tussen de 25% en 30%, simpelweg door meer te scheiden, te werken met specifieke verwerkers per stroom waardoor je ‘afval’ juist geld oplevert én door te stoppen met zaken als draagtrays. Alleen die keus zorgde al voor zo’n 15 tot 20 ton minder afval.

Hoe reageren de bezoekers op jullie aanpak?
Dat wisselt per evenement. Op het festivalterrein van Mañana Mañana zag je de bezoekers het afval in de juiste afvalbak gooien. Deze doelgroep is sowieso behoorlijk ‘netjes’. De online berichtgeving rondom ons duurzaamheidsinitiatief sloeg soms beter aan dan posts rondom het inhoudelijke evenement.

Op de Zwarte Cross is dit collectieve enthousiasme niet zó sterk aanwezig, maar ook zeker niet afwezig. Het overgrote deel van de bezoekers is positief over ons initiatief, maar er is ook een groep die er nog weinig aandacht voor heeft. Zoals we al verwachtten, hebben we op Mañana Mañana betere resultaten geboekt. Maar we zijn zeer positief verrast over de manier waarop de afvalinzameling op de Zwarte Cross is verlopen en dan met name hoe de bezoeker hierin heeft bijgedragen. We hebben we afgelopen jaar erg veel geleerd en verbeterpunten gezien waarmee we op relatief eenvoudige manieren in de toekomst nog betere resultaten kunnen boeken.

Welke uitdagingen kwamen jullie tegen?
Dat waren er nogal wat! Het begon met een uitvoerige inventarisatie van mogelijkheden en problemen die om de hoek komen kijken als je bekers en flessen wilt kunnen recyclen.

Vervolgens moesten we al onze partners overtuigen om over te stappen op de rPET beker, die in sommige gevallen duurder was dan de beker die normaliter gebruikt werd, én dan moest het logo er ook nog vanaf. Dit was een behoorlijk intensief en uniek proces waarvoor we in meerdere bijeenkomsten met álle betrokken partners om de tafel zaten.

Daarnaast speelde het traject om de juiste PET-verwerker te vinden, waarbij ook de vereisten van de afvalstroom duidelijk werden. Zo mocht de PET-stroom niet vervuild raken met andere afvalstromen, wat resulteerde in het plan om een nascheidingsinstallatie te ontwerpen. Dit was een opstelling van zo’n 5 lopende banden, waar handmatig het overige afval uit werd gepakt. Dit kwam vervolgens in perscontainers terecht, waarmee we het aantal transporten hebben kunnen reduceren.

Tot slot vormde de bezoeker een cruciale factor in het proces. Als bekers op het gras belanden, of in de verkeerde afvalbak, dan worden ze niet gerecycled. Daarom hebben we ons hele afvalplan herzien, het aantal kliko’s, de plaatsing ervan, signing en de praktische gevolgen hiervan; meer ledigingen, meer personeel, ga zo maar door. We hebben het afgelopen jaar veel geleerd en we zijn er nog lang niet. Het basisplan is succesvol uitgevoerd en we zien dus voldoende potentie om de resultaten richting de toekomst te verbeteren!