Na een stil evenementenseizoen vond er begin september eindelijk weer een groot sportevenement plaats: de Formula 1 Heineken® Dutch Grand Prix was na 36 jaar weer terug in Zandvoort. Drie dagen lang met 70.000 bezoekers liet de Nederlandse evenementenindustrie zien wat de sector in huis heeft. Naast de overwinning van Max Verstappen werd er in het eerste weekend van september nóg een topprestatie geleverd: door de inzet van een retoursysteem met bekermunten werd circa 70% van de gebruikte drinkbekers op de Formula 1 Heineken® Dutch Grand Prix  hoogwaardig gerecycled. Een heel mooi praktijkvoorbeeld dat laat zien dat recyclebaar bekersysteem werkt, ook bij grote (sport)evenementen. 

We gingen in gesprek met Marleen Knip (merchandise coördinator Heineken), Huib Joor (eigenaar van Your Productions en Manager F&B Heineken Formula 1) en Pieter Duijndam (manager Sligro Event Support), de drijvende krachten achter deze samenwerking, over hun aanpak en de lessen die ze met andere organisatoren willen delen. Spoiler: één van de belangrijkste succesfactoren is ketensamenwerking.

Heineken kiest voor een circulair bekersysteem, wat is jullie visie?

Marleen Knip: “Het verduurzamen van het gebruik van plastic bekers is een belangrijk onderdeel van onze ambitie om in Nederland over 10 jaar volledig circulair te zijn met alle verpakkingen en promotiematerialen. Wij kiezen daarom voor een circulair bekersysteem, deze kent twee varianten: (herbruikbare) hardcups of (recyclebare) softcups. Welk bekersysteem het beste past hangt af van verschillende factoren. Denk bijvoorbeeld aan de grootte van het evenement, of het evenement open of gesloten is en welke mogelijkheden er zijn om hygiëne en veiligheid te waarborgen. Voor beide systemen geldt dat een retoursysteem het beste middel is om ervoor te zorgen dat de bekers retour komen en daadwerkelijk hergebruikt of gerecycled kunnen worden.  We helpen onze klanten graag bij het maken van de juiste keuze door ze goed te informeren”. 

“We merken dat veel organisaties het nog spannend vinden om met herbruikbare bekers te werken, dat vraagt daarom echt om een andere aanpak. Met onze rPET beker bieden we hiervoor een mooi alternatief. rPET voorzien we niet van een bedrukking, maar van een embossed (reliëf) logo. Dat scheelt niet alleen liters inkt, maar een beker zonder bedrukking is ook beter te recyclen. We kunnen op deze manier van de gebruikte beker een nieuwe beker of fles maken. In 2019 hebben we deze beker al bij een aantal evenementen getest. Daar hebben we veel van geleerd. De belangrijkste les is dat samenwerking met partners en de industrie heel belangrijk is om een goed recycleproces neer te kunnen zetten. We moeten dit samen doen. Een retoursysteem is niet voldoende om van een beker weer een nieuwe beker te kunnen maken. Er moet net zoveel aandacht naar de afvalscheiding achter de bar en de afvalverwerking bij de het recyclingbedrijf. Bij Heineken noemen we het retoursysteem, de monostroom inzameling van ons plastic en de juiste afvalverwerking ook wel onze ‘Groene Regels’.”  Lees meer over deze regels in de Toolkit duurzame plastic cups van Heineken.

Jullie hebben het initiatief genomen voor de ketensamenwerking, wat maakt het uniek?

Marleen Knip: “Formula 1 Heineken® Dutch Grand Prix  was voor ons een mooie kans om onze rPET bekers op grote schaal in te zetten, waarbij we – niet voor het eerst – hebben gewerkt met de ‘Groene Regels’. Dat we een beker terugkrijgen naar de bar door te werken met een retoursysteem wisten we al. Een grotere uitdaging zit in de afvalverwerking. Bij pilots in het verleden hebben we gezien dat met name het proces achter de schermen uitdagend is, dus het ophalen van een monostroom rPET en de verwerking daarvan. Om goed te kunnen recyclen is het van belang dat de cups in een schone monostroom (gescheiden van andere materialen, red.) worden verzameld.  Alleen op die manier kan van het plastic weer nieuw plastic gemaakt worden. We weten inmiddels ook dat plastic recyclers geen tolerantiepercentage voor wat betreft vervuiling van de batch hanteren, dus de retourstroom plastic moet 100% rPET zijn. Voor de pilot bij Formula 1 Heineken® Dutch Grand Prix  zijn we om tafel gegaan met cateraar Your Productions en onze partner Sligro om te bespreken hoe we de bekers die tijdens het evenement retour komen naar de bar ook daadwerkelijk monostroom kunnen inzamelen en hoe we deze bekers vervolgens bij de plastic recycler krijgen.

Pieter Duijndam: “Sligro is marktleider op het gebied van drankleveringen op evenementen. Dit houdt onder andere in dat wij bij het overgrote deel van de evenementen met een vrachtwagen of een koelcontainer goederen leveren en retourhalen. Gezien het feit wij op zo’n groot deel van de evenementen onderdeel zijn van een ‘circulair’ logistiek proces zien we mogelijkheden om in de toekomst een belangrijke bijdrage te kunnen leveren aan het duurzaamheidsvraagstuk rondom plastic. Vanuit de duurzaamheidsfilosofie van Sligro voelen we ons dan ook enorm betrokken bij dit soort duurzaamheidspilots om gezamenlijk met de keten op te trekken.

“Voorafgaand aan het evenement zijn de verschillende drankenbestellingen, opgesplitst per bar, geladen in koelcontainers bij het Sligro distributiecentrum in Breda. Aan deze bestellingen zijn de rPET bekers toegevoegd. Vervolgens zijn deze koelcontainers op het evenemententerrein achter elk drankuitgiftepunt geplaatst. Na afloop van het evenement is de rPET plastic in volle zakken in de koelcontainers retour gegaan naar het Sligro distributiecentrum. Hier is het rPET plastic vervolgens weer in een perscontainer gedaan.”

Marleen Knip: “Een van de voordelen hiervan was; Sligro kon in Breda – voordat de zakken de perscontainer in gingen –  een extra check doen of het rPET niet vervuild was. De zakken waarin per ongeluk ook ander afval terecht was gekomen hebben we apart gehouden. Op die manier konden we ervoor zorgen dat de perscontainer uitsluitend met rPET plastic gevuld werd. De volle perscontainer heeft Renewi vervolgens bij Morssinkof aangeleverd, waar het plastic tot granulaat werd verwerkt als grondstof voor nieuwe bekers en flesjes.

Dit is een mooi voorbeeld van hoe we het plastic probleem samen aanpakken en hoe we met partners en de industrie moeten samenwerken. Het is een uitdaging voor de totale industrie, we moeten het samen doen.”

Om een schone monostroom in te kunnen zamelen heb je naast een retoursysteem ook de juiste faciliteiten voor inname en sortering nodig. Huib Joor ontwikkelde samen met Heineken en Coca-Cola het Single Use Recycling System (SURS). Met de praktijkervaring die zij hebben opgedaan op onder andere de evenementen van Awakenings is de systematiek achter de bar geperfectioneerd tot een complete inrichting. Door middel van bakken, kokers en duidelijke signing kunnen de barmedewerkers de ingeleverde drankverpakkingen, inclusief flesjes en blikjes, in een handomdraai scheiden in schone monostromen. Door de bekers te stapelen in kokers voorkom je dat er ander afval in terecht komt en heb je minder ruimte nodig. Dit kan later ook weer schelen in het transport. Vanaf 2022 is SURS ook in te huren door andere organisatoren.

Hoe werkt het bekersysteem voor de bezoekers?

Huib Joor: “Op alle verpakkingen van drank zit statiegeld van 1 euro. De bezoeker krijgt bij binnenkomst een munt, de zogeheten CM.com recycle token. Tegen inlevering van de munt hoef je geen statiegeld te betalen over jouw verpakking (blikje of beker, red.). Als je klaar bent met je biertje en je brengt je beker terug naar de bar, krijg je hier weer een CM.com recycle token voor. De token heeft dus geen monetaire waarde en is alleen een wissel middel. Als je de beker of token kwijtraakt moet je op je volgende drankje wel statiegeld betalen. Aan het einde van de dag houd je deze token over. Op de token staat een website en een nummer. Vul je dat nummer daar in dan registreer je jezelf voor een prijs, in dit geval weekendtickets voor de Heineken Formula 1 Heineken® Dutch Grand Prix  2022.”

DGP bezoeker: “Zelden hebben we zo weinig vuil op de grond zien liggen bij een evenement, wat een fantastisch systeem.”

Hoe werkt het SURS systeem achter de bar?

Huib Joor: “S.U.R.S. staat voor Single Use Recycle System en is gebaseerd op het principe dat alles wat de bar verlaat daar ook weer terugkomt, om vervolgens op de juiste en meest efficiënte manier verwerkt te worden.  Indien er een beker ingeleverd wordt dan gaat deze in speciaal geplaatste buizen zodat alle bekers netjes in elkaar vallen. De buizen worden geleegd in speciale zakken van hetzelfde materiaal (PET). 

Hoeveel bekers zijn er retour gekomen en hoeveel daarvan zijn daadwerkelijk gerecycled?

Marleen Knip: “We hebben circa 80% van de gebruikte bekers ingezameld via het retoursysteem, circa 70% daarvan is daadwerkelijk gerecycled. Een resultaat waar we enorm trots op zijn. Het is een bevestiging dat statiegeld en een juist afvalscheidingssysteem werken. We zien ook dat bezoekers bereid zijn hun steentje bij te dragen op het gebied van duurzaamheid. Een schoon festivalterrein waar je niet tot je enkels in het plastic staat is iets waar we bij Heineken niet alleen blij van worden, maar waar ook de bezoeker blij van wordt.”

Welke uitdagingen zijn jullie tegengekomen?

Marleen Knip: “Bij een pilot horen natuurlijk ook learnings, punten die we in de toekomst graag willen verbeteren. We hebben oa een enquête uitgestuurd naar bezoekers van Formula 1 Heineken® Dutch Grand Prix  waarin we actief om feedback hebben gevraagd, zo kregen we onder andere feedback over het aantal innamepunten, maar ook over de communicatie rondom het retoursysteem. We moeten er in het vervolg voor zorgen dat communicatie rondom het retoursysteem niet alleen op het terrein zichtbaar is, maar ook bij de barren. Ook hebben we gemerkt dat het nog niet voor iedereen duidelijk is waarom zachte rPET plastic bekers ook duurzaam kunnen zijn, daar moeten we dus duidelijk over communiceren.

“Wat betreft de logistiek: Sligro heeft de zakken met gebruikt rPET retour genomen. Daar merken we dat we bij een volgende pilot extra aandacht besteden aan hoe we voorkomen dat de zakken open scheuren of lekken (door de bierresten, red.) op retourgoederen. Het proces is erg bewerkelijk, dus we hebben de vervuilingsgraad continu moeten checken. Daar heeft zowel Your Productions als Sligro een belangrijke rol in gespeeld. Het gaat uiteindelijk om een gedragsverandering van de consument en dat vergt een lange adem. We weten dat onze ambitie om 100% te recyclen nog veel vraagt. Tegelijkertijd hebben grote stappen gezet om die ambitie waar te maken samen met onze partners

Ga je ook aan de slag met een afvalvrij bekersysteem? In de Plastic Promise toolkit vind je kennisartikelen en praktijkcases die handig zijn bij het maken van je bekerplan. Lees in het artikel over recyclebare bekersystemen meer recycle tips en handige marktoplossingen. Heb je vragen naar aanleiding van dit artikel? Laat het ons weten via info@plasticpromise.nl.

Fotocredits hoofdbeeld: Wouter Kingma