Update: 22 februari 2021

The LCA Centre heeft in opdracht van Rijkswaterstaat en in samenwerking met Plastic Promise een wetenschappelijk onderzoek naar de milieueffecten van verschillende soorten plastic drinkbekers voor evenementen gepubliceerd. Wil je weten wat de impact van herbruikbare vs recyclebare bekers is en welke keuzes je als organisator of beleidsmaker kan maken om die impact te beperken? In dit artikel delen we de belangrijkste resultaten en oplossingen op het gebied van afvalvrije bekersystemen.

De vraag naar meer duidelijkheid omtrent de milieueffecten van de verschillende soorten bekers werd gesignaleerd door Plastic Promise, een landelijk platform waarop koplopers in de evenementen industrie hun kennis en ambities delen om het gebruik van wegwerpplastic te verminderen en het alsnog gebruikte plastic hoogwaardig te recyclen.

Afvalvrije bekersystemen
Laura van de Voort (Co-founder Green Events en projectmanager Plastic Promise) “We hebben de afgelopen anderhalf jaar intensief samengewerkt met een groot aantal evenementenorganisatoren en drankmerken. In 2019 is daardoor een nieuwe norm gezet: afvalvrije bekersystemen op evenementen”.

Als we het over een afvalvrij, oftewel circulair, bekersysteem hebben, zijn er twee opties: hergebruik van hardcups of recycling van softcups. In beide gevallen is het noodzakelijk dat de beker retour komt en niet bij het restafval terechtkomt. Een retoursysteem met statiegeld of een andere incentive zoals een retourmunt leidt hierbij tot het beste resultaat.

Onderzoek
In het onderzoek is rekening gehouden met verschillende situaties in de praktijk. We hebben van een groot aantal Plastic Promise-deelnemers informatie ontvangen over de soorten bekers en retourpercentages. Daarnaast is ook een aantal leveranciers van herbruikbare bekers en recyclingbedrijven betrokken. Er zijn in totaal negen bekers vergeleken waarvan drie PP herbruikbare hardcups afkomstig van drie verschillende leveranciers en zes recyclebare softcups, gemaakt van gerecycled PET (rPET), PP en PLA, eveneens afkomstig van diverse leveranciers.

Impactfactoren
De milieuvoordelen zijn afhankelijk van een combinatie van factoren. Bij herbruikbare bekers zijn het uitvalspercentage en de efficiëntie van de wasstraat de belangrijkste factoren. Bij recyclebare bekers zijn dat het recyclingpercentage (het aantal bekers dat daadwerkelijk gerecycled wordt) en het type beker.

Maar natuurlijk ook de meer uniforme factoren, zoals land van herkomst en transportkilometers spelen een rol. Zowel het herbruikbare als recyclebare bekersysteem hebben meerdere impactfactoren, die de de totale milieu-impact bepalen. Hierdoor zijn de systemen niet een-op-een met elkaar te vergelijken.

Materiaalkeuzes
Het onderzoek bevestigt dat de weg richting een afvalvrij bekersysteem, die de meeste Plastic Promise koplopers in 2018 zijn ingeslagen, de juiste is. Voor de herbruikbare beker heeft de beker gemaakt van PP de minste impact op het milieu.

Voor een recyclebare beker is de milieu impact van de PP beker ook het kleinst, echter kan dit materiaal niet van beker naar beker (circulair) worden gerecycled. De milieu-impact van PLA is het grootst, ondanks het feit dat hierbij geen gebruik wordt gemaakt van fossiele grondstoffen. Op dit moment is rPET het enige materiaal dat circulair verwerkt kan worden, dit heeft op dit moment dan ook de voorkeur. Voorwaarde voor circulaire recycling is dat de bekers in een schone monostroom (geen vervuiling of andere soorten plastic) worden ingezameld en dat er geen inkt op de beker zit.

Systeemdenken
“Er is geen absolute winnaar” volgens Agnieszka van Batavia van The LCA Centre, Project Manager van het onderzoek. Zo is een herbruikbare beker (hardcup) met lage impact, die op een efficiënte manier wordt gewassen, minder milieubelastend dan alle mogelijke recyclebare bekers (softcup). Voorwaarde is wel dat het uitvalpercentage van hardcups lager is dan 25%. Aan de andere kant: zelfs bij een systeemverlies van slechts 2% verliest diezelfde hardcup het al snel van een softcup met een lage milieu-impact als de hardcup op inefficiënte wijze gewassen wordt.

Dit soort inzichten maken duidelijk dat het belangrijk is om bij het analyseren van circulaire oplossingen te denken in termen van systemen en niet in losse producten en activiteiten. Niet in enkel de materiaal- of leverancierskeuze of manier waarop het statiegeldsysteem is toegepast maar de optelling van deze keuzes maakt het systeem duurzamer. Agnieszka benadrukt dat deze holistische benadering nog niet eerder is toegepast, wat dit onderzoeksrapport van andere LCA onderzoeken naar drinkbekers onderscheidt.

Hergebruik duurzamer bij minimaal 5 x gebruiken
Om toch een beeld te kunnen geven van waar het omslagpunt ligt hebben we twee meest voorkomende scenario’s naast elkaar gezet. Hiervoor is gebruik gemaakt van de resultaten van de Plastic Promise Pilots van 2019. Bij gebruik van een lichtgewicht herbruikbare PP beker, welke gereinigd wordt in een efficiënte wasstraat en een verlies van 10% versus een recyclebare rPET bekers met recyclingpercentage van 75%, is de herbruikbare beker duurzamer als deze minimaal 5 keer hergebruikt wordt. Dat gebruik kan gedurende de gehele levensduur van de bekers plaatsvinden, dit hoeft dus niet tijdens één evenement te gebeuren.

In de eerste versie van het rapport was de conclusie dat een herbruikbare beker minimaal 6 keer gebruikt zou moeten worden. Door correcties in de data is dit omslagpunt op 5 vastgesteld.

Niet in de verbrandingsoven
Laura van de Voort “De keuze voor herbruikbare of hoogwaardig recyclebare bekers kan een organisatie het beste zelf maken, als de bekers maar niet in de verbrandingsoven belanden. Naast het milieu spelen ook andere factoren een rol, denk daarbij bijvoorbeeld aan logistieke uitdagingen. Dit onderzoek geeft organisatoren houvast bij het maken van de juiste beslissing.”

Waarom nu?
De evenementen industrie heeft helaas nog geen perspectief om weer te mogen organiseren. Toch is dit een goed moment om aan duurzame oplossingen te werken. Op deze manier kan een organisatie zich weerbaarder en duurzamer ontwikkelen en dit inzetten wanneer evenementen wel weer toegestaan zijn.

Ga jij de komende tijd aan de slag met het opstellen van een plan voor een afvalvrij bekersysteem? Lees het onderzoek dan aandachtig door, bekijk de Plastic Promise toolkit en ga in gesprek met je partners en leveranciers.

Lees ook de artikelen over verandering in wet- & regelgeving op het gebied van plastic en over hygiëne bij herbruikbare bekers.

Webinar Afvalvrije Bekersystemen
Tijdens de Week van de Circulaire Economie, op donderdag 4 februari 11.00-12.45 uur, organiseren we een webinar over Afvalvrije Bekersystemen. Bekijk hier het volledige programma en schrijf je gratis in.