Energieopwekking heeft vaak een negatieve impact op ons klimaat en het milieu. Om deze negatieve impact te reduceren, adviseren wij een systematische aanpak. Een veelgebruikt model is de Trias Energetica. Dit model is zeer effectief voor het verduurzamen van het energiegebruik en verbruik op evenementen. Met de Europese energiedoelstellingen op het vizier om in 2050 klimaatneutraal te zijn en geen broeikasgassen meer uit te stoten is het Trias Energetica model uit 1979 niet meer relevant. Daarom hebben we in samenwerking met Professor Ad van Wijk een nieuw model ontwikkeld; de Hernieuwbare Trias Energetica 2021. Lees hier alles over de Trias Energetica, de Hernieuwbare Trias Energetica en praktische voorbeelden hoe je het nieuwe model in de praktijk kan toepassen. Dit artikel is hier in het Engels te lezen.

De Trias Energetica is in 1979 ontwikkeld door de Technische Universiteit Delft en helpt je in 3 stappen een zo duurzaam mogelijk energiesysteem te ontwikkelen. Als je doel is dat alle energie uit hernieuwbare bronnen komt (zoals staat vermeld in de Green Deal Circular Festivals) voldoet het Trias Energetica-model niet. In samenwerking met professor Ad van Wijk (Future Energy Systems, TU Delft) hebben we de Renewable Trias Energetica ontwikkeld. Met dit model kun je zorgen voor 100% hernieuwbare energie op je evenement. Laten we de twee modellen eens vergelijken.

 

Trias Energetica (originele versie 1979)

Eerste stap: verlaag het energieverbruik op jouw evenement.

Dit is de meest onderschatte maatregel die je kunt nemen. Stel de juiste vragen aan de creatieven, de productie en leveranciers. Dit zal een enorm effect hebben op het reduceren van het stroomverbruik van je evenement:

• Hebben we dit echt nodig?
• Kan dit ook met apparatuur die geen stroom verbruikt?
• Is er een energiezuiniger alternatief beschikbaar?
• Kun je de tijd dat het apparaat aan staat verkorten?

Voor het stellen van deze vragen aan de juiste mensen is niet veel technische kennis nodig, maar het heeft wel tot effect dat mensen die verantwoordelijk zijn voor het energieverbruik op je evenement zich bewust worden van de energie die ze daadwerkelijk gebruiken. Dit bewustzijn heeft een positief effect op de energiereductie; iedereen ziet de voordelen van het voorkomen van onnodig energieverbruik!

Tweede stap: gebruik duurzame energie.

De tweede stap is meer een technische en financiële kwestie. Duurzame of hernieuwbare energie is niet altijd en overal beschikbaar. De eenvoudigste manier om duurzame energie te gebruiken, is door gebruik te maken van een netaansluiting en bij voorkeur lokaal geproduceerde duurzame energie in te kopen.

De infographic laat zien hoe hernieuwbare energie binnen het elektriciteitsnet werkt; jouw geld gaat naar het bedrijf dat de hernieuwbare energie opwekt. Dat bedrijf is verplicht om dezelfde hoeveelheid hernieuwbare energie aan het net te leveren als ze aan hun klanten hebben verkocht.

Als er op jouw evenement geen netaansluiting beschikbaar is, of de netaansluiting voldoet niet, dan kun je dieselgeneratoren en biobrandstof gebruiken. Biobrandstof kan zorgen voor minder uitstoot van CO₂ en (soms) NOx en fijnstof, maar het nadeel is dat er dus altijd uitstoot zal zijn. Het kan ook lastig zijn om te verifiëren dat de biobrandstof afkomstig is van een duurzame bron en bijvoorbeeld niet van gewassen die op ontboste gebieden worden geteeld of van plekken waar voorheen noodzakelijke voedselgewassen geteeld werden.

Derde stap: efficiënt gebruik van fossiele brandstoffen.

Het energieverbruik en de maximale stroombehoefte van een evenement is voor een organisator moeilijk te voorspellen. Er zijn veel verschillende energieverbruikers op een evenement, en niet al deze verbruikers (of hun leveranciers) weten hoeveel energie ze precies nodig hebben.

Omdat er niet altijd een goed overzicht is van alle energieverbruikers, nemen energieleveranciers geen risico en gebruiken ze te grote aggregaten. Dit om te voorkomen dat een dieselgenerator overbelast raakt. Deze zou er namelijk mee op kunnen houden en de stroomvoorziening naar een heel evenemententerrein kunnen platleggen.

Als gevolg hiervan draaien dieselgeneratoren tijdens een evenement in de praktijk vaak op een zeer lage gemiddelde belasting. De efficiëntie van een dieselgenerator die op een lage belasting draait, is erg slecht. Dit betekent dat er veel meer brandstof wordt verbruikt dan nodig is om de benodigde hoeveelheid energie voor je evenement op te wekken. Dit betekent hogere kosten én hogere uitstoot.

 

De tekortkomingen van de originele Trias Energetica

Doelstellingen, wetgeving en circulaire festivals.

In de Europese Unie hebben overheden afgesproken toe te werken naar een volledig circulaire economie in 2050. Op weg naar dit doel zijn subdoelen vastgelegd in het Klimaat- en Energieakkoord van Parijs dat zich richt op een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen met minimaal 55% in 2030.

Het doel voor steeds meer organisatoren van evenementen is om een circulair evenement te organiseren en in 2019 zijn de internationale Green Deal Circular Festivals van start gegaan. Het doel van de Green Deal op het gebied van energie is dat ‘alle energie op een circulair festival die wordt geproduceerd en verbruikt door festivaldeelnemers tijdens de opbouw, show en afbouw afkomstig is van hernieuwbare bronnen’.

Zelfs het efficiënt gebruiken van fossiele energie is dus niet voldoende meer. De eerste 2 stappen van de Trias Energetica zijn een goede manier om een emissievrij, op hernieuwbare energie gedreven evenement op te zetten. De derde stap stelt je echter nog steeds in staat om niet-emissievrije, niet-hernieuwbare energie te gebruiken op je evenement. Het model helpt je alleen om dit te verminderen. De originele Trias Energetica is daarom niet geschikt om een echt circulair evenement te realiseren.

 

Hernieuwbare Trias Energetica (versie 2021)

De eerste stap van de Renewable Trias Energetica blijft hetzelfde als de vorige Trias Energetica: verlaag het energieverbruik op jouw evenement.

Tweede stap: gebruik ter plaatse opgewekte hernieuwbare energie

Het gebruik van ter plaatse opgewekte hernieuwbare energie is momenteel een grote uitdaging. We hebben het dan vooral over ter plaatse opgewekte zonne- en windenergie. Zowel zonne- als windenergie zijn niet eenvoudig op grote schaal in te zetten in een mobiele toepassing. We kunnen echter steeds beter zonnepanelen integreren op andere constructies (zoals zonnedaken op containers en tenten). Omdat deze duurzame energieoplossingen op locatie afhankelijk zijn van de weersomstandigheden is een combinatie met batterijopslag noodzakelijk. Omdat betaalbare tijdelijke zonne- en windenergie nog niet overal beschikbaar is, is het vaak niet mogelijk om de volledige stroom voor je evenement te vervangen door ter plaatse opgewekte duurzame stroom. In plaats daarvan kun je een fade-in/fade-out-principe hanteren. Daarbij vergroot je de hoeveelheid ter plaatse geproduceerde hernieuwbare energie, terwijl de bijdrage van niet-hernieuwbare energie wordt verminderd. Op een bepaald moment, wanneer de ter plaatse opgewekte hernieuwbare energie het verbruik van het evenement overschrijdt, kan dit een ‘energie regeneratief’ evenement worden genoemd.

Een recent voorbeeld van het opwekken van hernieuwbare energie op locatie is de pilot van het PowerVibes-project genaamd GEM-tower:

De GEM-tower bestaat uit een uitvouwbare toren met batterijopslag in de basis van de toren. In de toren staan kleurrijke LSC-zonnepanelen (Luminescent Solar Concentrator-panelen) en bovenop de toren staat een windturbine. Ook is er een ingang voor flexibele zonnepanelen (‘Solar Canvases’), die op een willekeurige geschikte ondergrond op een evenement geplaatst kunnen worden (zoals containers of tenten etc.) en is er een ingang voor een externe stroomvoorziening zoals een netaansluiting, (bio-)dieselgenerator of een waterstofbrandstofcel.

Op het Praha Zari-festival in Praag (september 2020) produceerde de GEM-toren 23% van het totale energieverbruik van de Letni Poloha en Kefir Festival-area. Die 2 area’s waren kleinere onderdelen van het evenement, maar het is toch een substantieel onderdeel voor een eerste keer.

De overige energie (grijze) werd geleverd door een lokaal beschikbare netaansluiting.

 

Een ander mooi voorbeeld is de installatie van een carport op zonne-energie op het parkeerterrein van het Lowlands festival in Biddinghuizen.

De bouw van een van de grootste zonneparkeerplaatsen op het parkeerterrein met 90.000 zonnepanelen met een maximaal vermogen van 35 megawatt. Deze zonneparkeerplaats is een voorbeeld van veelzijdig ruimtegebruik. Er wordt gebruik gemaakt van tweezijdige zonnepanelen en er gaat geen parkeerplek verloren met de bouw.

Op deze plek worden jaarlijks tienduizenden bezoekers van evenementen ontvangen, dus het is goed om deze bezoekers te inspireren door duurzame energie op te wekken en parkeren op een mooie manier toe te passen. “Als initiatiefnemers willen we bijdragen aan de strijd tegen klimaatverandering en we hopen zo een inspiratiebron, hoe klein ook, te zijn voor onze bezoekers om bij te dragen aan duurzaamheid.”

Het parkeerterrein beslaat in totaal circa 35 hectare en biedt plaats aan 15.000 auto’s. De installatie zal hernieuwbare elektriciteit opwekken die gelijk staat aan de energiebehoefte van 10.000 woningen of de energie die wordt gebruikt voor ongeveer 100 festivalweekends per jaar. Met dit project wordt het Lowlands festival dus een van de eerste energieopwekkende (grote) festivals ter wereld!

Parkeerplaats en zonnepark:

Het volledig op zonne-energie aangesloten festival:

Het lijkt misschien dat een festival op zonne-energie een mooi doel is voor de toekomst. Maar dit doel is al meer dan 10 jaar geleden behaald door de Croissant Neuf Summer Party (CNSP) in het Verenigd Koninkrijk. Gerund door dezelfde mensen die ook de Croissant Neuf-area op het Glastonbury Festival volledig op zonne-energie runnen, was CNSP een uniek festival voor 3.500 mensen dat jaarlijks werd georganiseerd van 2007 tot 2013.

De organisatoren van het festival, pioniers op het gebied van energie-efficiëntie en hernieuwbare energie, pasten met groot succes de eerste 2 principes toe van de Renewable Trias Energetica: verlaag het energieverbruik op jouw evenement en gebruik ter plaatse opgewekte hernieuwbare energie.

Het festival vond plaats op een afgelegen locatie in Wales zonder netaansluiting. Er werden geen dieselgeneratoren gebruikt, maar er waren wel twee hoofdpodia met volledige licht- en geluidsinstallaties, twee bars, talloze zelfvoorzienende gelegenheden (waaronder twee cafés), werkplaatstenten, een kinderruimte, drie kampeervelden en alle gebruikelijke site-infrastructuur zoals priklicht, backstage kleedkamers en kantoren, toiletten en douches etc.

Door alleen energie-efficiënte apparatuur te gebruiken en zo veel mogelijk geen energie te gebruiken waar dat niet essentieel was, werd het mogelijk om het hele festival te laten draaien op ongeveer 18 kW aan zonne-energie, gekoppeld aan 270 kWh aan batterijopslag. Het resultaat was een festival zonder luidruchtige aggregaten, geen uitstoot, maar dat wel nog steeds elektriciteit kon gebruiken om een geweldig feest te geven voor duizenden blije mensen!

Derde stap: gebruik duurzame energie die elders is opgewekt.

Als je hernieuwbare energie wil gebruiken die niet ter plaatse op het evenement wordt opgewekt, moet je deze energie naar het evenemententerrein transporteren. Dit kan via een kabel (netaansluiting) of de duurzame energie kan worden opgeslagen in batterijen of in waterstof en getransporteerd worden naar het evenemententerrein.

Netaansluiting:
Er zijn een aantal manieren om op je evenement toegang te krijgen tot de netaansluiting.

1. reguliere laagspanningsaansluitingen (230 / 400V) die misschien al voor andere doeleinden aanwezig zijn, maar voor het evenement kunnen worden gebruikt (meestal van 3 kW tot max. 250 kW per aansluiting).
2. hoogspanningsaansluiting (10 – 20 kV) met een permanente of tijdelijke transformator naar 400V (meestal met vermogens van 250 kW tot 1250 kW per aansluiting).
3. speciale aansluitingen zoals oplaadpunten van elektrische voertuigen die onder bepaalde voorwaarden kunnen worden gebruikt voor andere toepassingen zoals evenementen.

Energietransport als er geen netaansluiting beschikbaar is:

1. Gebruik speciale batterijen die zijn opgeladen met hernieuwbare energie. Als je geen accu’s gebruikt om de energiepiekbehoefte te verlagen (peakshaving), maar alleen de opgeslagen energie, moet je nagaan of het transport van de accu’s niet tot meer uitstoot leidt dan de uitstoot van het alternatief (bijvoorbeeld transport van én het gebruik van een dieselgenerator).
2. Gebruik batterijen van elektrische voertuigen (van bezoekers, crew of leveranciers). Als je weet hoeveel energie (een specifiek deel van) je evenement verbruikt en je weet hoeveel energie de eigenaren van elektrische voertuigen aan het evenement willen leveren, kun je berekenen hoeveel elektrische voertuigen je nodig hebt. Deze toepassing en de gebruikerservaring worden momenteel uitgetest in het project AirQon.
3. Gebruik brandstofcelgeneratoren om de waterstof die aan het evenement wordt geleverd om te zetten in elektriciteit, of gebruik door waterstof aangedreven voertuigen (van bezoekers, crew of leveranciers) om de benodigde stroom op te wekken voor bepaalde delen van het evenement. Om dit echt circulair te maken, moet je controleren of de bron van de waterstof niet afkomstig is van fossiele brandstoffen.

Door een Smart Power Plan te gebruiken op basis van een uitgebreide inventarisatie van daadwerkelijk gebruikte apparatuur, kun je deze inefficiënties verminderen en tot 40% besparen op je budget en emissies. Met het Smart Power Plan kan de verwachte belasting van het evenement worden berekend. Door gebruik te maken van een combinatie van de beschikbare energiebronnen en batterijopslag, kan vervolgens het optimale stroomvoorzieningssysteem voor het evenement worden ontworpen.

Figuur van het vereffenen van de energiepiekbehoefte van een evenement, door middel van de beschikbare netaansluiting (50 kW) en extra energie geleverd door een batterij. Paars – energie van het net wordt in de batterij opgeslagen. Groen – energie van de batterij wordt toegevoegd aan de elektriciteit van de netaansluiting om te voldoen aan de actuele stroomvraag.

Voorbeelden van het gebruik van off site opgewekte hernieuwbare energie bij evenementen.

Emissievrije, hernieuwbare energie op jouw evenement

 

<- Netaansluiting via reguliere laagspanningsverbindingen:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

<-Hoog (midden)spanningsaansluitingen:

 

 

 

 

<- Vermogen van oplaadpunten van elektrische voertuigen:

 

 

 

 

 

Voorbeelden van getransporteerde energie naar evenementen:

<- container batterijen:

 

 

<- draagbare batterijen:

 

 

 

 

 

 

Batterijen van elektrische voertuigen voorbeeld bij The Greanery in Amsterdam:

 

Waterstof-brandstofcellen

 

 Door over te stappen van de Trias Energetica naar de Renewable Trias Energetica, wordt een 100% emissievrij, van compleet hernieuwbare energie voorzien evenement realistisch. De principes van de Renewable Trias Energetica moeten gebaseerd zijn op een systematische en gedetailleerde aanpak zoals een Slim Stroomplan. Heb je hulp of advies nodig met het toepassen van de Hernieuwbare Trias Energetica? Neem dan contact op met onze energie expert Paul Schurink, tevens schrijver van dit artikel: paul@greenevents.nl