Geef een Toegift neemt financiële drempels weg
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op Code Diversiteit & Inclusie en hier te vinden.
Een extra kaartje kopen voor iemand die daar zelf geen geld voor heeft. Het idee van de Verenigde Podiumkunstenfestivals (VP) is even simpel als subliem en heeft zich inmiddels bewezen. We spraken met VP-coördinator Marc Hospers en drie festivals. Wat zijn hun ervaringen met Geef een Toegift tot nog toe? En wat kan de rest van de cultuursector daarvan leren?
Een kaartje voor een ander kopen
Het is eigenlijk niet anders dan het ‘uitgestelde kopje koffie’, legt Marc Hospers uit. Een initiatief dat in Napels is geboren en wereldwijd navolging heeft gekregen. Daarbij rekent een klant bij een café of restaurant een tweede kopje koffie af voor een eventuele volgende klant die zich dat zelf niet kan veroorloven. Geef een Toegift werkt vrijwel hetzelfde. Op de websites van de deelnemende festivals wordt bij het afrekenen van de kaartjes gevraagd of je een extra ticket of dagkaart voor iemand anders wilt kopen. Voor iemand die wel heel graag komen wil, maar daar absoluut geen geld voor heeft. En dat blijkt bij de bezoekers heel goed aan te slaan. Per festival worden er volgens Hospers tientallen tot een paar honderd kaarten opgehaald.
Het idee voor Geef een Toegift is spontaan tijdens een overleg van de Verenigde Podiumkunstenfestivals ontstaan, maar wordt niet door hen gecoördineerd en is geheel vrijblijvend. Ieder festival bepaalt zelf of en op welke manier ze meedoen. Hoeveel dat er nu zijn, is niet precies bekend. Bij de start in 2018/ ’19 deden er bijna 40 festivals mee.
‘Het is zo mooi dat het publiek dit voor elkaar doet. Het is echt een cadeau van de ene bezoeker aan de andere.’
Tamar Brügmann
Impact van corona
‘Hopelijk zijn er in coronatijd, toen festivals in de eerste plaats voor hun voortbestaan vochten, niet te veel afgehaakt’, aldus Tamar Brügmann van muziekfestival Wonderfeel. Hoewel festivals over het algemeen zo goedkoop mogelijk proberen te zijn, kunnen de prijzen voor voorstellingen en dagkaarten flink oplopen, en dan komen daar nog eens consumpties en vervoerskosten bij. Tamar hoopt dan ook dat Geef een Toegift weer breed door de festivals wordt opgepakt nu ze in een wat rustiger vaarwater terechtkomen. ‘Met de stijgende gasprijzen en inflatie is deze actie harder nodig dan ooit.’
Samenwerken met partners
Om ervoor te zorgen dat de kaartjes bij de juiste mensen terechtkomen en dat ze ook echt gaan, werken veel festivals samen met lokale partijen, zoals de Voedselbank, een armoedecoalitie of welzijnsinstelling. Zo zorgt Stichting Leergeld Hilversum-Wijdemeren ervoor dat ouders van kinderen die een instrument bespelen samen met hen naar Wonderfeel kunnen gaan als ze dat niet kunnen betalen. Voor de kinderen zelf is het al gratis.
Dit jaar richten sommige festivals zich met Geef een Toegift nadrukkelijk op mensen met een vluchtachtergrond en statushouders. Zo verzorgen Stichting VluchtelingenWerk en NewBees de kaartdistributie voor het Utrechtse muziekfestival Le Guess Who en Cello Biënnale Amsterdam.
‘Dankzij geef een toegift kan ik voor het eerst naar Noorderzon. Ik ga er lekker van genieten.’
Tineke
Gratis festivalpakketjes voor kinderen in armoede
Ook ‘Performing Arts & Society’ festival Noorderzon heeft financiële toegankelijkheid hoog in het vaandel staan. Het festivalterrein is gratis toegankelijk en al jarenlang deelt het festival via Voedselbank Groningen festivalpakketjes uit met tickets voor kindervoorstellingen en consumptiemuntjes, zoals voor een ijsje. Opdat kinderen uit arme gezinnen tijdens het festival al die dingen kunnen doen als alle andere kinderen. Met Geef een Toegift gaat het festival nog een stapje verder en verdubbelt het bij de bezoekers opgehaalde bedrag. Voor de distributie werkt het festival samen met Stichting Quiet Groningen, dat activiteiten en uitjes voor mensen in armoede organiseert.
De verbindende rol van festivals
Dat juist de podiumfestivals het idee van Geef een Toegift hebben omarmd, verbaast Tamar Brüggemann niet. ‘Bij de festivals gaat het heel erg om de verbintenis, met elkaar iets beleven, op dezelfde plek op hetzelfde moment. En bij dat gezamenlijk beleven hoort ook dat je zoiets een ander gunt.’ Festivals grijpen steeds meer hun sociaal-maatschappelijke rol en verantwoordelijkheid, zegt ook zakelijk directeur Dorien van Londen van Oranjewoud Festival. ‘Het gaat echt om betrokkenheid, elkaar leren kennen en informatie met elkaar uitwisselen.’ En dat doet het festival niet alleen via Geef een Toegift, maar met tal van activiteiten. Voor mensen met een beperking, voor nieuwkomers, voor mensen die eenzaam zijn of op een nadere manier de aansluiting tot de samenleving mislopen.
Meer dan alleen een bezoeker
Oranjewoud Festival, dat sinds kort een medewerker inclusie & diversiteit heeft, maakt ook op vrijwilligersbeleid grote stappen. Doel is om vrijwilligers en nieuwkomers al in een vroeger stadium bij de programmering te betrekken. Zodat hun talent en betrokkenheid op een natuurlijke wijze de organisatie binnenstroomt. Noorderzon is in gesprek met de gemeente Groningen om evenals Oranjewoud Festival nieuwkomers een dagje om te kijken of zij het leuk zouden vinden om een dagje als vrijwilliger mee te laten lopen. Om wat beter de stad en de omgeving te leren kennen en nieuwe mensen te ontmoeten. Vorig jaar verwelkomde Wonderfeel in samenwerking met NewBees voor het eerst zeven nieuwkomers in het vrijwilligersteam. Een van hen, Atousa, vertelde na afloop: ‘Het was mijn eerste werkervaring in Nederland, ik vond het heel leuk en gezellig.’
‘Festivals moeten een feest voor de gemeenschap zijn, waaraan iedereen verbonden is.’
Dorien van Londen
Uitrol Geef een Toegift buiten de festivals
Geef een Toegift kan prima navolging in de rest van de cultuursector vinden, geven alle gesproken festivalorganisatoren aan. Bij poppodia, concertzalen, theaters en musea. Veel tijd en moeite hoeft het niet te kosten, aldus Brüggemann. Het enige wat je moet doen, is een goede sociale partner zoeken.
‘We krijgen vanuit andere sectoren best veel vragen om dit ook te gaan doen’, zegt Hospers. ‘Festivals zitten in het meest toegankelijke hoekje van de cultuursector, we zijn al jaren bezig met publieksopbouw en -bereik.’ Maar ondanks het succes van Geef een Toegift binnen de festivalwereld, valt er volgens hem best nog wat te verbeteren. ‘Als je voor de distributie met een lokale partner werkt, sluit je per definitie ook veel mensen, die van verder weg komen, uit.’
Volgens Milou de Boer, hoofd marketing & communicatie bij Noorderzon, ligt er een grens tussen wat je wilt en wat je kunt doen. ‘Het liefst zou je bij alles wat je doet het hele festival toegankelijk willen maken, maar dat is financieel niet altijd haalbaar. We vinden het in ieder geval belangrijk om hierover in gesprek te blijven met elkaar.’
